Girişimciler için finansal destek almak kadar ekosistemde nasıl ilerleyeceklerine dair mentorluk almak da bir o kadar önemlidir. Melek yatırımcılar ise tam da bu konuda girişimcilere sahip oldukları deneyimle ve finansla yardımcı olarak onların startup ekosistemi içerisinde daha stratejik yol almalarını sağlarlar. Peki, bir girişimi başlangıç ​​aşamasından itibaren finanse eden melek yatırımcıların özellikleri nelerdir? Nasıl melek yatırımcı olunur? 

Melek Yatırımcılar Hakkında

Melek yatırımcılar, henüz yolun başında olan girişimlere yatırım yapan kişilerdir. Bu yatırımcı tipi aynı zamanda ‘özel yatırımcı, tohum yatırımcısı veya melek fon sağlayıcısı’ adıyla da bilinir. Melek yatırımcılar, girişimlere sağladıkları finansal destek karşılığında o girişimde azınlık pay sahibi olurlar. Yüksek risk ve getiriyi bir arada deneyimleyen melek yatırımcılar, bireysel ya da toplu olarak hareket edebilen yatırımcı grubunda yer alır. En yaygın melek yatırımcı türleri ise şöyledir; 

  • Ortak Yatırımcılar: Bu yatırım grubundaki kişiler, girişimin ticari faaliyetlerine odaklanarak yatırım gerçekleştirir. Bunun yanı sıra ortak yatırımcılar aynı anda sadece bir girişime odaklanır. 
  • Sosyal Sorumluluk Sahibi Yatırımcılar: Bu yatırımcı türünün en belirgin özelliği belli bir alan ya da grubun sosyal ihtiyaçlarına hitap eden yatırımları destekliyor olmasıdır. 
  • Takas Yatırımcıları: Parasal fonlarla yatırım yapmayı tercih etmeyen takas yatırımcıları, bu işlemi hizmet veya mallar aracılığı ile gerçekleştirir. Aynı zamanda yeni başlayan girişimlere odaklanır.
  • Değer Odaklı Yatırımcılar: Bu yatırımcıların en önemli hedefi, iş deneyimlerini girişimcilerle paylaşarak onlara destek vermeleridir.

4 Adımda Melek Yatırımcı Olmanın Tüyoları

Melek yatırımcı genel olarak bir işletmenin ayakta durması için değil, girişimin hayata geçirilmesi için yatırım yapan kişidir. Girişimlere erken dönemde yatırım yapan melek yatırımcılar, gelecek vaat eden iş fırsatlarına finansal destek sağlar. Bu sayede, melek yatırımcılar girişimlere çekirdek döneminden itibaren eşlik ederek gelişmeleri yakından inceleme fırsatına erişir. Bir melek yatırımcı olmak için dikkat edilmesi gereken noktalar ise şunlardır:

1) Risk ve Kazanç Değerlendirmesi Yapın

Melek yatırımı, ödüllendirici ve aynı zamanda riskli bir yatırım şeklidir. Bu nedenle melek yatırımcıların öncelikle risk ve kazanç arasındaki dengeyi iyi ayarlaması gerekir. Melek yatırımcı olmak isteyen bireylerin kendisine sorması gereken ilk soru, ne kadar kaybetmeye hazırım olmalıdır. Bu süreçte kendi risk profilinizin, melek yatırımla ve söz konusu risklerle uyumlu olduğundan emin olmanız gerekir. Aksi takdirde bu yatırım türü sizin için yanlış bir varlık sınıfı olabilir.

2) Kendinizi Eğitin

Melek yatırımcılık hakkında genel ve güncel bilgileri yakından takip etmek, melek yatırımı anlamak için önemli bir adım. Bu süreçte bu tür yatırımlar hakkında daha fazla bilgiye ulaşmak için web siteleri, videolar, makaleler, kitaplar, bloglar, atölyeler ve etkinlikleri inceleyebilirsiniz. Türkiye’de melek yatırımcılık eğitimleri hakkında birçok akademi bulunuyor. Örneğin; Girişimcilik Ekosistemi Derneği’ne üye olarak onların eğitimlerini takip edebilir, size uygun tarihlerdeki eğitimleri yakalayarak bilgi edinebilirsiniz. Ayrıca deneyimli yatırımcılarla tanışmak ve tavsiyelerini dinlemek de kendinizi eğitmenin kilit noktasını oluşturacaktır.

3) Potansiyel Girişimleri Bulun ve Değerlendirin

Melek yatırımlar yüksek risk ve yüksek getiriyi beraberinde getirir. Her ne kadar erken safha girişimlerin yüksek büyüme ve getiri potansiyeli olsa da başarısız olma riskleri de yüksektir. Bu nedenle yatırım yapmak için doğru girişimleri seçmek son derece önemlidir. Kitle fonlama platformları melek yatırımcılığa adım atmak isteyen kişiler için bulunmaz bir fırsattır. Hiç bir maliyete tabi olmadan platformlar tarafından filtrelenmiş girişimlere istenilen tutarlarla yatırım yapılabilmesi yatırımcıların büyük bütçeler harcamadan melek yatırımcılığa giriş yapmalarını sağlar. Bu noktada melek yatırımcılar için yatırım getirisi en hareketli sektörler şöyle sıralanabilir; 

  • Sağlık sektörü, 
  • Enerji,
  • Tüketici ürünleri ve hizmetleri,
  • Mobil telekomünikasyon,
  • İnternet hizmetleri, 
  • Elektronik.

4) Bir Değerleme Yöntemi Seçin 

Yatırımınız karşılığı girişimlerden alacağınız pay oranını belirleyen girişimin değerlemesidir. ‘Yatırım Öncesi Değerleme’ girişimin yatırım öncesi değerlemesidir, ‘Yatırım Sonrası Değerleme’ ise yatırım sonrası değerlemedir. Bir şirketin değerlemesini etkileyen önemli faktörler arasında benzer faaliyet gösteren şirketlerin değerlemeleri, pazar büyüklüğü ve büyüme oranları, pazardaki rekabet, ekibin deneyimi ve ileriye dönük finansal projeksiyonlar bulunur. 

Melek yatırımcılar girişimleri değerlemek için Benchmark ve Berkus metotlarından birini tercih eder. Yeni başladığınız melek yatırım yolculuğunda değerleme yönteminizi seçmeden önce hangisinin size daha uygun olduğuna karar verebilirsiniz.

Benchmark metodunu benimseyen melek yatırımcılar; ekip gücü, fırsatın büyüklüğü, ürünün türü, iş ortamının rekabet gücü, ihtiyaç duyulan sermaye miktarı ve ihtiyaç duyulan sermayenin aciliyeti gibi birden fazla detayı inceleyerek bir kıyaslama oluşturur. Bu noktada her bir kıyaslama, sıfırdan 100’e kadar bir ölçek anlamı taşır. 

Berkus metodunu baz alan yatırımcılar ise; iş fikrinin sağlamlığı, prototipin kalitesi, yönetim ekibinin gücü, stratejik pazar ilişkilerinin durumu ve mevcut ürün satışlarının karlılığı ile ilgilenir. Yeni başlayan bir melek yatırımcı olarak yaptığınız yatırımın sağlam olup olmadığını anlamak için bu faktörleri değerlendirebilirsiniz. 

Bir diğer değerleme yöntemi ise Venture Capital’dir. Bu yöntemde daha çok yatırım yapılacak şirketin gelecekteki beklentileri dikkate alınarak ile değerleme yapılır. Bu yöntemi baz alan yatırımcılar, girişimlerin ekibine, kullandıkları teknolojiye ve yaptıkları işe bakarlar. Bu yöntemle şirketin mevcut durumuyla ne kadar değerlemeye ulaşacağını ve ne kadar hisse alabileceğinizi bilebilirsiniz.

Henüz yatırım almamış, hatta henüz bir ürünü bile olmayan girişimleri değerlemek için kullanılan bir diğer yöntem ise Skorkart yöntemidir. Bill Payne tarafından geliştirilen bu metodun diğer bir adı Payne Skorkart Metodudur. Bu yöntemde önce şirketin özelliklerine bakılır ve sektördeki diğer şirketlerle kıyaslaması yapılır. Bu değerlemede şirketin rakamları ve finansal planlarının değerleme için bir önemi yoktur. 

Fongogo ile İlk Melek Yatırımınızı Gerçekleştirin 

Proje sahipleri ile destekçilerin buluşmasını kolaylaştıran Fongogo, kitlelerin desteğiyle sermaye oluşturma sürecini hızlandırır. Fongogo yeni nesil kitle fonlama sistemi sayesinde hem melek yatırımcı hem de proje sahiplerinin daha fazla avantaj elde etmesini sağlar. Melek yatırım fırsatlarına erişimi olmayan küçük yatırımcıların, potansiyel girişimlere erkenden dahil olmasını sağlayan Fongogo ile yatırım süreçleri çok daha kolay bir hal alır. Daha fazlası bilgi almak için Fongogo ile iletişime geçin!